Δημοσιεύσεις

Johann Guenther, Professor, Ing. Dr., Danube University Krems, George Bouchagiar, Attorney-at-Law, MSc., LLM cand., Tilburg University,Eugenia Alexandropoulou-Egyptiadou, Professor, University of Macedonia, Greece; Ioannis Iglezakis, Assoc. Professor, Aristotle University of Thessaloniki-Law School; Andreas Giannakoulopoulos, Ass. Professor, Ionian University; Frances Grodzinsky, Professor, Sacred Heart University US; Herman Tavani, Professor, Rivier University US; Kenneth Einar Himma, Professor, Seattle Pacific University US; Richard Spinello, Ass. Professor, Boston College, US; Nikos Koutras, MSc., Phd, Phd (cand.), Maquarie Law School, Australia; Fereniki Panagopoulou-Koutnatzi, LLM, PhD, Attorney-at-Law; Michel Politis, Assoc. Professor, Ionian University, Dionysia Kallinikou, Professor, University of Athens.

Computers and Society (ACM Press, New York)

Ethics and Information Technology

European Journal of Health Law

Ifcai Journal of Heathcare Law

International Review of Information Ethics (Publication of the International Center for Information Ethics – Stuttgart, Germany)

Journal of Information, Communication, and Ethics in Society (Troubadour/Emerald Publishing, UK), 2004

American International Journal of Contemporary Research http://www.aijcrnet.com/

Procedia-Social and Behavioral Sciences http://www.sciencedirect.com/science/journal/18770428

Δικαιώματα του Ανθρώπου (Human Rights), (in Greek)

Εφαρμογές Αστικού Δικαίου (Applications of Ciivl Law) in Greek

Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (ΔιΜΜΕ, in Greek)

Κριτική Επιθεώρηση Νομικής Θεωρίας και Πράξης (KritE, in Greek)

Σύγχρονη Εκπαίδευση (Modern Education, in Greek)

Iόνιος Επιθεώρηση του Δικαίου (Ionian Law Review, in Greek)

Νομική Επιθεώρηση Αθηνών (Athens Law Review, in Greek)

Τεκμήριον (DALS Review, in Greek)

DIGESTA (in Greek)

Λυσίας (Lysias, in Greek, Cypriot Law Journal) (in Greek)

Ποινική Δικαιοσύνη (Criminal Justice, in Greek) (in Greek)

Kluwer Law International
Edward Elgar Publishing
Ronald Sadler editions-Palgrave Macmillan
The IFCAI University Press
Jones and Bartlett publishers
Martinus Nijhoff publishers
Tepis publishing house
Brylant
Νομική Βιβλιοθήκη (Nomiki Vivliothiki, Greece)
Α. Σάκκουλας (Ant. Sakkoulas, Greece)
University of Macedonia Press
Papazissi Publishers
Paschalidis Press
Εκδόσεις Οσελότος

Bioinformatics Law: Legal Issues for Computational Biology in the Post-Genome Era (edited by Jorge L. Contreras and A. James Cuticchia). Chicago, IL: ABA (American Bar Association) Publishers, 2013.

Internet Security: Hacking, Counterhacking, and Society (edited by Kenneth E. Himma). Boston, MA: Jones and Bartlett, 2007.

The (Wiley) Handbook of Information and Computer Ethics (edited by Herman Tavani and Kenneth Himma). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons, 2008.

Ethics and Emerging Technologies, (edited by Ronald Sandler). Palgrave Macmllan 2013,

International Encyclopedia of Laws, Tort law Hellas, Kluwer Law International 2003, p. 364

http://icil.gr/proceedings
Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file






Proceedings of the 2nd ISIL 2009

http://icil.gr/proceedings

The book contains the proceedings of the 8th International Conference on Computer Ethics: Philosophical Enquiry 2009, which was held in Corfu Greece. Within it no less than fifty seven papers are published, covering the wider area of information and computer ethics and also, law.
CEPE 2009 Proceedings

Available at Amazon: http://www.amazon.com/A-Defense-Intellectual-Property-Rights/dp/1847203957

Το βιβλίο υπάρχει διαθέσιμο και στο διαδίκτυο χωρίς χρέωση σε PDF μορφή στην διεύθυνση:
http://www.pdfebooksx.com/a-defense-of-intellectual-property-rights-by-richard-a-spinello-maria-bottis-PDF-1806232/

A review of A defense of intellectual Property Rights, 2009, from Brian Spiars, in WORLD PATENT INFORMATION - Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Review for A defense of Intellectual Property rights, from Kenneth Einar Himma - Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Πρόλογος: Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Διονυσία Καλλινίκου

To βιβλίο αυτό εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2009, μετά από την αποδοχή αναλυτικής πρότασης έκδοσής του από τον διεθνή εκδοτικό οίκο Edward Elgar Publishing, ο οποίος ειδικεύεται σε εκδόσεις σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία. Σκοπός του βιβλίου, σε γενικές γραμμές, είναι να «υπερασπιστεί» την πνευματική ιδιοκτησία εν τω μέσω της «επίθεσης» που αυτή δέχεται τα τελευταία χρόνια. Σε πολλά σημεία βέβαια, όπως αναγνωρίζεται στο βιβλίο, οι πολέμιοι της πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν πειστικά επιχειρήματα, ότι η πνευματική ιδιοκτησία όπως έχει εξελιχθεί σήμερα, έχει καταλήξει σε υπερβολική προστασία των δικαιωμάτων των δικαιούχων, η οποία δεν ικανοποιεί το αίσθημα του δικαίου. Από την άλλη μεριά, η λύση δεν πρέπει να αναζητηθεί στην κατάργηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ούτε στην καθολική αλλαγή του σχετικού νομικού πλαισίου, αλλά στην κατάργηση των υπερβολών ως προς την προστασία. Για τη στήριξη της θέσης αυτής, οι συγγραφείς αναζητήσαμε επιχειρήματα και από την ιστορία της πνευματικής ιδιοκτησίας (αφού και οι πολέμιοι της πνευματικής ιδιοκτησίας σταθερά αναζητούν ιστορικά επιχειρήματα για να θεμελιώσουν τις θέσεις τους) και από τη θεωρία των φυσικών δικαιωμάτων του δικαίου, αλλά και από τη φιλοσοφική πλευρά (θεωρία κυρίως του Λοκ και άλλων). Οι συγγραφείς θέτουμε (το λιγότερο) σε δεύτερη μοίρα την κρατούσα στις ΗΠΑ θέση ότι η πνευματική ιδιοκτησία δικαιολογείται με βάση την οικονομική ανάλυση του δικαίου και τονίζουμε ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου (με όσους περιορισμούς τους κι εάν πραγματικά πρέπει να θεσπιστούν παράλληλα με αυτά). Ενισχύουμε έτσι την παραδοσιακή στην Ευρώπη θεωρία περί πνευματικής ιδιοκτησίας, η οποία για εμάς δεν έχει «θιγεί» ή «μεταλλαχθεί» λόγω της ψηφιοποίησης των έργων λόγου ή λόγω, γενικότερα, της ψηφιακής επανάστασης.
Το βιβλίο είναι έργο και των δύο συγγραφέων, οι οποίοι συμβάλαμε εξ ίσου στη δημιουργία του (βλ. βεβαίωση του Καθηγητή Richard Spinello). Η υποψήφια όμως επικεντρώθηκα περισσότερο στη συγγραφή του κεφαλαίου για την ιστορική εξέλιξη των πνευματικών δικαιωμάτων, του κεφαλαίου για την ανάλυση του νομικού καθεστώτος των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και τη σύγκριση μεταξύ των δύο συστημάτων και του επιλόγου. Από εκεί και πέρα, και οι δύο συγγραφείς διαβάσαμε, διορθώσαμε, προτείναμε αλλαγές κ.λπ. σε όλο το βιβλίο μαζί.

Κεφάλαιο πρώτο-Εισαγωγή
Στο κεφάλαιο αυτό, περιγράφεται ο σύγχρονος «πόλεμος» κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας, από ακαδημαϊκούς ερευνητές και άλλους. Με «σημαία» τη θέση ότι «η πληροφορία πρέπει να είναι ελεύθερη», υποστηρίζεται ότι πλέον, η πνευματική ιδιοκτησία μάλλον δεν πρέπει να έχει θέση στον νομική «χάρτη» και ότι ο πόλεμος αυτός έχει τη διάσταση των Ομηρικών πολέμων (Lessig 2002). Εμείς υποστηρίζουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια: η πνευματική ιδιοκτησία ακόμη θεμελιώνεται στο δίκαιο, στη δικαιοσύνη, αν και παραδεχόμαστε τις υπερβολές, των οποίων δίνουμε παραδείγματα (με προφανές πρώτο το Digital Millennium Copyright Act των ΗΠΑ και η προστασία λογισμικού με διπλώματα ευρεσιτεχνίας). Δηλώνουμε από την αρχή ότι η προστασία δικαιωμάτων των δημιουργών αντίθετα με όσα υποστηρίζονται δεν είναι ένα αναγκαίο κακό, το οποίο η κοινωνία «ανέχεται» επειδή αποτελεί το μόνο κίνητρο δημιουργίας έργων που η κοινωνία χρειάζεται: οι δημιουργοί έχουν δικαιώματα στα έργα τους επειδή αυτό απαιτεί η έννοια της δικαιοσύνης.

Κεφάλαιο δεύτερο: Ιστορία των πνευματικών δικαιωμάτων
Περιγραφή του copyright στην Αγγλία από τα μέσα του 16ου αιώνα. Οι βασιλικές διατάξεις με τις οποίες το Στέμμα στην Αγγλία εξασφάλιζε τη λογοκρισία των εντύπων, προς όφελος της Συντεχνίας των Stationers (τυπογράφων, ουσιαστικά). Οι ευρεσιτεχνίες ως δικαιώματα αποκλειστικής εκτύπωσης ορισμένων έργων, εκτός του copyright. Περιγραφή και ανάλυση του Νόμου της Βασίλισσας Άννας του 1709, με παράθεση των διαφόρων ερμηνειών που έχουν δοθεί στον νόμο αυτόν, ως προς τον αληθινό σκοπό του. Ο πόλεμος των βιβλίων (battle of the books). Ανάλυση των αποφάσεων Millar v. Taylor και Donaldson v. Becket. Τα κύρια σημεία και επιχειρήματα των Δικαστών στις αποφάσεις αυτές, κυρίως της δεύτερης. Υπό 2, περιγράφεται η αντίστοιχη ανάπτυξη των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ευρώπη, με γνωστή αρχή τα προνόμια της Γαλλίας και Ιταλίας. Η επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 στα δικαιώματα αυτά, νόμοι μετά την Επανάσταση που διαφυλάσσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και η Συνθήκη της Βέρνης του 1866. Υπό 3, αναλύεται η ιστορία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στις ΗΠΑ, με αρχή τους νόμους των Πολιτειών που θέσπισαν την προστασία τους με βάση τον Νόμο της Βασίλισσας Άννας. Ένταξη της προστασίας των διανοητικών δικαιωμάτων (πνευματικής ιδιοκτησίας και ευρεσιτεχνίας) στο Αμερικανικό Σύνταγμα του 1787 (άρ. 8). Η ερμηνεία του άρθρου αυτού από διαφόρους ερευνητές. Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Wheaton v. Peters, σχετικά με τη νομική φύση του copyright: φυσικό δικαίωμα ή προνόμιο, χορηγούμενο από το κράτος, για συγκεκριμένο χρόνο και για συγκεκριμένο σκοπό, στήριξη του κοινού οφέλους. Υπό 4, παρουσιάζεται μια σύντομη ιστορία της ανάπτυξης του συστήματος ευρεσιτεχνιών, με αρχή την Αγγλία, το 1331. Με τη γνωστή απόφαση Darcy v. Allein, καταργήθηκε το αποκλειστικό δικαίωμα εισαγωγής και πώλησης στην Αγγλία των τραπουλόχαρτων, ενώ το 1623, Ο Νόμος περί Μονοπωλίων κατήργησε δικαιώματα αποκλειστικής εισαγωγής και πώλησης εμπορικών ειδών, αλλά ταυτόχρονα, νομιμοποίησε και τη χορήγηση ευρεσιτεχνίας όταν επρόκειτο για εφευρέσεις. Περιγραφή νομικού πλαισίου για τις ευρεσιτεχνίες στη Γαλλία από το 1791. Υπό 4, επιχειρείται μια παρουσίαση διδαγμάτων από την ιστορική εξέλιξη των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Ουσιαστικά, η ιστορία προσφέρεται για την υποστήριξη πολύ διαφορετικών μεταξύ τους θέσεων υπέρ και κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας και των ευρεσιτεχνιών. Αναγνωρίζεται ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο με βάση την ιστορία να αποδειχθεί με ασφάλεια η «ορθή» νομική φύση της πνευματικής ιδιοκτησίας (φυσικό δικαίωμα, προνόμιο από το Κράτος, μια απλή νομική ‘δυνατότητα’ κ.λπ.). Παρατίθεται η διαφορά των απόψεων σημαντικών ερευνητών ως προς τον σκοπό των νόμων, των άρθρων των Συνταγμάτων, την έννοια της πνευματικής ιδιοκτησίας μέσα σε ένα νομικό σύστημα. Οι σημαντικότερες δικαστικές αποφάσεις σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία ή τις ευρεσιτεχνίες δεν εκδόθηκαν ομόφωνα, ενώ έχουμε σημαντικές αμφιβολίες για σημαντικά πραγματικά περιστατικά των περασμένων αιώνων. Δεν ανευρίσκεται πέραν κάθε αμφιβολίας μια σύνδεση της ιστορίας της πνευματικής ιδιοκτησίας με τη σύγχρονη αμερικανική θεωρία περί πνευματικής ιδιοκτησίας ως δικαιώματα τα οποία στοχεύουν στην εξασφάλιση μιας συνεχούς παραγωγής έργων και εφευρέσεων, παραγωγή η οποία χωρίς αυτά τα δικαιώματα αναγκαστικά θα μειωθεί, προς βλάβη του ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος. Η θεωρία των κινήτρων στην αμερικανική θεωρία πνευματικής ιδιοκτησίας δεν ανευρίσκεται ως τέτοια, ή έστω παρόμοια, στις ιστορικές πηγές της πνευματικής και γενικότερα, διανοητικής ιδιοκτησίας. Η ιστορία, αντίθετα, αναφέρεται σε δημιουργούς εξαιρετικούς, σε υψηλούς διανοητές των οποίων η ανταμοιβή είναι η δόξα-έτσι, είναι σαφής η θεμελίωση των δικαιωμάτων στην ίδια την έννοια της δικαιοσύνης, στο φυσικό δίκαιο. Οι δικαστές πχ στην υπόθεση Donaldson ανησυχούσαν για ένα μονοπώλιο υπέρ των συντεχνιών, με την έννοια ότι για όσο χρόνο διαρκεί το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, το οποίο βέβαια, θα εξασφαλίσουν οι τυπογράφοι της εποχής για τους εαυτούς τους «παίρνοντάς» το από τον συγγραφέα, δεν θα είναι δυνατή η διάχυση της γνώσης, η παροχή μιας ευρύτερης πρόσβασης του κοινού στα έργα πχ του Σαίξπηρ. Η αγωνία τους ήταν όχι εάν το copyright θα εξασφαλίσει ότι θα δημιουργούνται έργα και θα αποτρέψει τον κίνδυνο μιας χαμηλής παραγωγής έργων αναγκαίων για το κοινό καλό, αλλά εάν το copyright θα εμποδίσει άδικα κάποια στιγμή στο μέλλον, μετά βέβαια τη δημιουργία του έργου, την αναγκαία ευρεία πρόσβαση του κοινού σε αυτό. Έτσι, η ιστορία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας δεν φαίνεται να υποστηρίζει χωρίς καμία επιφύλαξη τη σύγχρονη αμερικανική θεωρία περί κινήτρων δημιουργίας, η οποία ανευρίσκει τις ρίζες της στην οικονομική ανάλυση του δικαίου.

Κεφάλαιο τρίτο. The US and European Legal Regimes: a Critical Overview
Παρουσίαση του νομικού καθεστώτος ευρεσιτεχνιών και πνευματικής ιδιοκτησίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Κύρια σημεία του κεφαλαίου οι ρυθμίσεις ως προς τις θεμελιώδεις αρχές των ευρεσιτεχνιών (α. τι μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ευρεσιτεχνίας-ειδική αναφορά στα προγράμματα λογισμικού, τις επιχειρηματικές μεθόδους, τις ευρεσιτεχνίες «ζωής», τις ευρεσιτεχνίες της βιοτεχνολογίας β. η προϋπόθεση της χρησιμότητας (utility) γ. η προϋπόθεση του νέου της εφεύρεσης (novelty, non-obviousness) δ. παραβίαση δικαιώματος ευρεσιτεχνίας. Παρατίθεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα ζητήματα αυτά. Ανάλυση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τις ευρεσιτεχνίες (European Patent Convention). Προστασία λογισμικού και επιχειρηματικών μεθόδων με ευρεσιτεχνίες στην Ευρώπη. Ευρωπαϊκή Οδηγία 98/44/ΕC για τις ευρεσιτεχνίες για τη βιοτεχνολογία. Κανονισμός 816/2006 για τα φαρμακευτικά προϊόντα και τις ευρεσιτεχνίες, όσον αφορά την εξαγωγή τους σε χώρες με προβλήματα δημόσιας υγείας. Υπό c, γίνεται σύγκριση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις ευρεσιτεχνίες με εκείνη των ΗΠΑ, με ειδικότερη αναφορά στις εξαιρέσεις και στις βιοτεχνολογικές εφευρέσεις. Υπό 2, αναλύεται εκτενώς η νομοθεσία σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία στις ΗΠΑ (Copyright), και αντίστοιχα, η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κύρια θέματα: έργα που υπόκεινται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, έννοια πρωτοτυπίας έργου, ειδικές διατάξεις για το λογισμικό, ειδικές διατάξεις για τις βάσεις δεδομένων, εξαιρέσεις και ‘δίκαιη χρήση’ έργων, περιεχόμενο δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας, συνέπειες παραβίασης διατάξεων πνευματικής ιδιοκτησίας). Ξεχωριστά περιγράφεται η ειδική προστασία στις ΗΠΑ για το ηθικό δικαίωμα (στο βαθμό που υφίσταται σε αυτή την έννομη τάξη), όπως και στην Ευρώπη. Υπό c, γίνεται σύγκριση των διατάξεων πνευματικής ιδιοκτησίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Παρατηρείται ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο τω τελευταίων ετών για την πνευματική στηρίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις των Οδηγιών πολύ περισσότερο στη οικονομική θεωρία του δικαίου περί πνευματικής ιδιοκτησίας (οικονομική/ωφελιμιστική θεωρία περί παροχής κινήτρων δημιουργίας με κύριο στόχο την εξυπηρέτηση του κοινού οφέλους) παρά στη φυσική θεωρία δικαιωμάτων δημιουργών και εφευρετών. Επομένως, ο Ευρωπαίος νομοθέτης, σε αντίθεση με τις εσωτερικές νομοθεσίες των περισσότερων κρατών-μελών (εκτός Αγγλίας, βέβαια, που έχει την παράδοση του common law), έχει διατηρήσει σημαντικές αποστάσεις από την κλασική ευρωπαϊκή νομική παράδοση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Παρατηρείται επίσης ότι, όσον αφορά τον σκοπό της ευρωπαϊκής νομοθεσίας κατά τις Συνθήκες (εναρμόνιση δικαίων των κρατών-μελών) δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί, παρά την έκδοση Οδηγιών. Επίσης ο Ευρωπαίος νομοθέτης απέφυγε να προβλέψει εναρμονιστικές διατάξεις για τα ηθικά δικαιώματα των δημιουργών, αφήνοντας αυτά στη διακριτική ευχέρεια των κρατών-μελών, και αποτέλεσμα να πλησιάζει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την πνευματική ιδιοκτησία τη νομοθεσία των ΗΠΑ, όπου είναι γνωστή η περιπτωσιολογική και ανεπαρκής προστασία του ηθικού δικαιώματος των δημιουργών. Παρατηρείται επίσης ότι όσον αφορά το σοβαρό ζήτημα των δικαιωμάτων/ευχερειών των χρηστών ψηφιακών έργων, η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Κοινωνία της Πληροφορίας προχωρεί ακόμη πιο πέρα από το Digital Millennium Copyright Act, καθώς τιμωρεί την ίδια την πράξη της εξουδετέρωσης τεχνολογικών μέτρων προστασίας ψηφιακών έργων, ανεξάρτητα από τον σκοπό της (πρόσβαση στο έργο ή παράνομη αντιγραφή και μετάδοση του έργου). Αντίστοιχα, η αμερικανική απόρριψη της ενσωμάτωσης στη νομοθεσία της πνευματικής ιδιοκτησίας του δικαιώματος παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού απομακρύνει το δίκαιο αυτό από το ευρωπαϊκό, όπου το δικαίωμα παρακολούθησης ενσωματώθηκε στα κράτη-μέλη υποχρεωτικά με τη σχετική Οδηγία. Οι ΗΠΑ, πάντως, παρέμειναν σταθερές στην απόρριψη της προστασίας μη πρωτότυπων βάσεων δεδομένων με ειδικής φύσης δικαίωμα, κάτι που ο Ευρωπαίος νομοθέτης φρόντισε να πράξει, με την Οδηγία 96/6/ΕΚ. Η θέση αυτή υποστηρίζει ακόμη περισσότερο το επιχείρημα ότι ο Ευρωπαίος νομοθέτης βασίζεται στην ωφελιμιστική/οικονομική θεωρία των κινήτρων δημιουργίας έργων και έχει απομακρυνθεί από την κλασική ευρωπαϊκή νομική παράδοση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Άλλωστε, ο Ευρωπαίος νομοθέτης έχει επιδείξει μια σταθερή αδιαφορία για τα ευρήματα ακαδημαϊκών ερευνών σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία, ακόμη κι όταν αυτά προέκυψαν μετά από έρευνες τις οποίες παρήγγειλε η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προς υποβοήθηση επικείμενου νομοθετικού έργου. Επομένως, ίσως δίκαια έχει υποστηριχθεί ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία προκύπτει πολύ περισσότερο μετά από τις επιτυχημένες ενέργειες ομάδων πίεσης, παρά μετά από προσεκτική μελέτη των πορισμάτων ερευνών που αναζητούν την ισορροπία μεταξύ δημιουργών, εκδοτών, παραγωγών, χρηστών κ.λπ. και του κοινωνικού συνόλου. Βέβαια, οι νομοθεσίες των κρατών-μελών παραμένουν σταθερά προσανατολισμένες στην παράδοση του δικαιώματος του δημιουργού ως φυσικό δικαίωμά του. Όμως, η τάση, ερχόμενη από την εναρμόνιση που διατάσσει ο Ευρωπαίος νομοθέτης, είναι ξεκάθαρη υπέρ της ωφελιμιστικής/οικονομικής θεωρίας, η οποία δεν στηρίζεται σε Ευρωπαϊκή παράδοση, αλλά έλκει την καταγωγή της στο common law. Tέλος, υπό 3, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της νομοθεσίας στις ΗΠΑ και της Ευρώπης για τα σήματα (trademarks).

Κεφάλαιο τέταρτο. Οι διαμαρτυρίες κατά των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
Στο τέταρτο κεφάλαιο ερευνούμε τις αιτίες της παρατηρούμενης διαμαρτυρίας κατά των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Γίνεται λόγος (με πρώτον τον James Boyle) για ένα κίνημα «δεύτερου περιορισμού» (second enclosure movement) με την έννοια ότι το εύρος των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σήμερα έχει απειλήσει να περιορίσει δραματικά το δημόσιο κτήμα. Παράλληλα, άλλοι ερευνητές παρατηρούν μια ζημία στο δικαίωμα λόγου και έκφρασης, και πάλι λόγω της συνεχούς επέκτασης της εμβέλειας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, τα οποία αποτελούν, κατά αυτούς κανόνες που ρυθμίζουν (και) τον ελεύθερο λόγο και έκφραση. Ο Lessig, επίσης, μιλά για απειλή της ελεύθερης κουλτούρας (free culture), μια ελευθερία την οποία έδωσε άπλετη η τεχνολογία του διαδικτύου και οι άλλες τεχνολογίες, και την οποία «πήρε πίσω» το δίκαιο. Άλλοι όπως ο Aoki μιλούν για τον ιμπεριαλισμό της πληροφορίας και για τις πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες έχουν συγκεντρωμένα μονοπώλια, εξασκώντας δυνάμεις πάνω στις πηγές πληροφόρησης του κόσμου. Λύσεις προτείνονται , όπως η ελεύθερη χρήση των συστημάτων peer-to-peer, η ελεύθερη γενικά διάχυση της ψηφιακής πληροφορίας, όσο κι εάν αυτή αφορά πρωτότυπο έργο κ.λπ., η ενθάρρυνση των συστημάτων ανοικτής πρόσβασης σε κάθε περίπτωση κ.λπ. Παρατηρούμε ωστόσο ότι η ψηφιακή μορφή του έργου δεν μπορεί αυτόματα να σημαίνει πως αυτό πρέπει να διαχέεται ελεύθερα σε βάρος των δικαιωμάτων του δημιουργού του, ότι δεν μπορεί να αγνοείται η βούληση του δημιουργού αυτού. Επίσης ότι εδώ και πολλά χρόνια, έχει σταθερά υποστηριχθεί πως οι κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας εμπεριέχουν «βαλβίδες ασφαλείας», προστασίας του κοινού οφέλους (διάκριση ιδέας/μορφής, εξαιρέσεις και περιορισμοί όπως η δίκαιη χρήση κ.λπ.) και πως μάλιστα, με τη δυνατότητα της παρουσίασης του έργου στο κοινό, δυνατότητα που παρέχει η προστασία μου με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (γιατί αλλιώς, κάθε δημιουργός θα διστάσει να παραδώσει το έργο, αν δηλαδή πιθανολογεί ότι θα αντιγραφεί κ.λπ), ενισχύονται τα δικαιώματα λόγου και έκφρασης του κοινού, που αποκτά νόμιμη πρόσβαση σε αυτό. Το έργο, όσο κι εάν προστατεύεται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, αποτελεί με τη δημοσίευσή του κτήμα των ανθρώπων, που μπορούν να το αγοράσουν, να το διαβάσουν, να το ακούσουν, να το μετατρέψουν σε κινηματογραφικό έργο κ.λπ. με την άδεια έστω του δημιουργού-πριν όμως τη δημοσίευσή του, σε τίποτε αυτό δεν μπορούσε να ενισχύσει κανένα δικαίωμα λόγου και έκφρασης άλλου. Από τις άλλες κριτικές κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας, κεντρικό ρόλο φαίνεται να παίζουν όσοι υποστηρίζουν την λεγόμενη «deconstructionist critique”, τη μεταμοντέρνα κριτική που αφορά τη στήριξη της θέσης πως κανένα κείμενο, ούτως ή άλλως, δεν έχει συγκεκριμένο νόημα, δοσμένο από τον δημιουργό του, καθώς άλλωστε, κανείς δεν είναι και αληθινός δημιουργός/συγγραφέας έργων, κειμένων κ.λπ. Όλα είναι σχετικά με την άποψη του αναγνώστη, τις πηγές στις οποίες ο φερόμενος συγγραφέας βασίστηκε, τις υπολανθάνουσες ενεργούσες κοινωνικές δυνάμεις ανά τους αιώνες, επομένως η έννοια του δημιουργού, του συγγραφέα, της πρωτοτυπίας, της έκφρασης προσωπικότητας μέσω του έργου, όλα αυτά είναι ένας παλιός, ξεπερασμένος μύθος. Οι θεωρίες αυτές βασίζονται στα έργα συγγραφέων όπως ο Foucault, ο Derrida, ενώ άλλοι πολλοί σύγχρονοι «χτίζουν» πάνω στις ιδέες αυτές (Boyle, Benkler, Ginsburg, Kahn, Litman, Vaidhyanathan και άλλοι), όσο μερικά κι εάν τις δέχονται. Η αντίκρουση των ιδεών αυτών, οι οποίες ενίοτε είναι και ιδιαίτερα δυσνόητες, είναι πως ο συγγραφέας υπάρχει, το νόημα που ήθελε ο ίδιος να δώσει στο έργο του επίσης υπάρχει και συχνότατα είναι εύκολα ανιχνεύσιμο, πως εάν η κοινωνία με κάποιο τρόπο είναι ο δημιουργός και οι πηγές της, τότε δεν θα αποδίδαμε ποτέ και ευθύνη από νομικής πλευράς για τα έργα των ανθρώπων-δημιουργών, πως εάν κάθε κείμενο έχει ένα ασταθές, άγνωστο, σχετικό νόημα, τότε το ίδιο θα πρέπει να συμβαίνει και με τα κείμενα των παραπάνω ανθρώπων που υποστηρίζουν τις θέσεις αυτές (κι αυτών το αληθινό νόημα δεν θα πρέπει να υπάρχει), ενώ βέβαια, η δεν υπάρχει στην πραγματικότητα μια ατελείωτη ποικιλία «υποψηφίων» νοημάτων για κάθε ένα κείμενο. Ούτε βέβαια οι συγγραφείς είναι παθητικά όντα, μέσα από τα οποία «περνάνε» τα κοινωνικά μηνύματα της εποχής άθελά τους και ερήμην τους. Η συγγραφή, η δημιουργία ενός έργου του ανθρωπίνου πνεύματος είναι, αντίθετα ακριβώς, η έκφραση της ατομικότητας, της προσωπικότητας του δημιουργού και το νόημά που εκείνος ήθελε να δώσει επίσης υφίσταται, όσο κι εάν ο κάθε αναγνώστης διαθέτει περιθώρια ίσως ακόμη και μιας εντελώς προσωπικής ερμηνείας και νοηματοδότησης του έργου που απολαμβάνει. Αλλά το νόημα που θα δώσει ο δέκτης δεν αποκλείει ότι και ο δημιουργός είχε στον νου του το δικό του νόημα. Ούτε, βέβαια, υπάρχει μια «συλλογική» δημιουργία, όπου κάποιοι, όλοι μαζί, δρουν με αποτέλεσμα το έργο. Όσο για την πρωτοτυπία, είναι αδύνατο να αμφισβητηθεί η πρωτοτυπία των στίχων του Σαίξπηρ (δίνουμε ένα παράδειγμα από ένα υπέροχο τετράστιχό του από το Ρωμαίος και Ιουλιέττα στη σελίδα 129). Το West Side Story του Bernstein έχει πολλά στοιχεία από το Ρωμαίος και Ιουλιέττα, αλλά βέβαια, είναι αδύνατο να υποστηριχθεί ότι πρόκειται για μια αντιγραφή και ότι ελλείπει σε αυτό η ξεκάθαρη πρωτοτυπία του δημιουργού του. Υπό 3, παραθέτουμε παραδείγματα σαφούς υπερβολικής προστασίας με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως ο νόμος Copyright Term Extension Act, που βεβαίως έπρεπε να είχε κηρυχθεί αντισυνταγματικός από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ το 2003. Η υπόθεση Eldred v. Ashcroft έπρεπε να είχε κερδηθεί από τους προσφεύγοντες, καθώς η επέκταση ακόμη 20 ετών προστασίας με copyright δεν εξυπηρετούσε κανένα έννομο συμφέρον, ούτε των δικαιούχων, ούτε και του δημοσίου. Αναφέρουμε επίσης υποθέσεις ευρεσιτεχνιών επί επιχειρηματικών μεθόδων, όπως η State Street Bank & Trust v Signature, και η AMAZON one-click, δηλώνοντας ότι οι ευρεσιτεχνίες στις συγκεκριμένες περιπτώσεις δεν εξυπηρετούν και πάλι κανένα έννομο, πραγματικά, συμφέρον. Τονίζονται οι δίκαια αμφιλεγόμενες διατάξεις του Digital Millenium Copyright Act, όπου για παράδειγμα, έχει ανατραπεί η ορθή εξασφάλιση της δίκαιης χρήσης, όταν το έργο προστατεύεται με τεχνολογικά μέτρα προστασίας. Σχετικά με τη βλάβη στις αναπτυσσόμενες χώρες από συμφωνίες όπως οι TRIPS, βέβαια δεν είναι οι χώρες αυτές ίσες σε δύναμη με τις ανεπτυγμένες, παρατηρούμε όμως ότι και αυτές μπορούν να ωφεληθούν από ένα σύστημα προστασίας της πνευματικής και γενικότερα, διανοητικής ιδιοκτησίας, καθώς και οι δικοί τους δημιουργοί και δικαιούχοι θα μπορούν να προστατεύουν τα δικαιώματά τους και να αφήσουν στην κυκλοφορία τα έργα τους και τις ευρεσιτεχνίες τους, κάτι αδύνατο αν κανένας νόμος προστατευτικός δεν υφίσταται.

Κεφάλαιο πέμπτο: Τα θεμέλια των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
Το κεφάλαιο αφορά τις φιλοσοφικές και δογματικές βάσεις των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Εκκίνηση της ανάλυσης είναι η φιλοσοφική θεωρία του Λοκ για τη θεωρία της εργασίας σε σχέση με την ιδιοκτησία («labor theory of ownership”). Για τον Λοκ, η ιδιοκτησία είναι ένα φυσικό δικαίωμα που προηγείται της δημιουργίας της πολιτικής κοινωνίας. Η ανάμιξη της εργασίας του ανθρώπου με κάτι το οποίο πριν ανήκε στο κοινό (π.χ. ένα κομμάτι γης) το καθιστά δικαίως αντικείμενο ιδιοκτησίας του ανθρώπου που εργάστηκε. Η «ιδιοκτησία» που έχει κανείς στον εαυτό του βρίσκει την επέκτασή της στη δυνατότητά του να έχει αντικείμενα ως ιδιοκτησία του. Το δικαίωμα να έχει κανείς ιδιοκτησία στην εργασία του (property right to labor) σηματοδοτεί την αυτονομία του προσώπου, το δικαίωμά του να είναι ελεύθερος από την κυριαρχία των άλλων πάνω του. Βέβαια, πάντοτε πρέπει να μένει από το αγαθό το οποίο έγινε αντικείμενο ιδιοκτησίας «αρκετό και το ίδιο καλό για τους υπόλοιπους» («enough and as good for others»). Ανάλογα, μπορεί κανείς να θεμελιώσει τα πνευματικά δικαιώματα στη θεωρία του Λοκ, περί εργασίας και ιδιοκτησίας του προϊόντος της εργασίας. Ο δημιουργός του έργου ιδιοποιείται κατά τη δημιουργία του μέρη του κοινού, δημοσίου κτήματος (“commons”), πχ ιδέες, μύθους κ.λπ., και καταλήγει σε ένα έργο το οποίο είναι αποτέλεσμα της εργασίας του. Εφόσον απομένει για τους άλλους «αρκετό» και το ίδιο «καλό» μέρος του δημοσίου κτήματος, ώστε να μπορούν και οι άλλοι ελεύθερα να δημιουργήσουν, τότε είναι ηθικό και δίκαιο να έχει ο δημιουργός «ιδιοκτησία» στο έργο του (εννοείται, δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας). Περαιτέρω, αναλύονται οι ιδέες και του Φίχτε, με αναφορές στο έργο των Moore, Nozick, Gordon και άλλους. Υπό 3, αναλύεται ειδικότερα το έργο του Χέγκελ, ο οποίος συνδέει την πνευματική δημιουργία με την έκφραση της προσωπικότητας των ανθρώπων, έκφραση της ατομικής βούλησης. Υπό 4, παρατίθενται οι θέσεις του Καντ (δεοντολογικές) σε σχέση με τις θέσεις του Bentham και Mill (ωφελιμιστικές), ειδικά σε ό,τι έχει σχέση με την δυνατή εφαρμογή τους στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ειδικά ο ωφελιμισμός συνδέεται με τη θεωρία της παροχής κινήτρων δημιουργίας μέσω της εξασφάλισης αποκλειστικών δικαιωμάτων. Τα σχετικά επιχειρήματα στηρίζονται και στο ότι η ίδια η ανάπτυξη έργων του πνεύματος και ευρεσιτεχνιών κλπ προωθεί το γενικό καλό. Παρατίθενται οι διαφορές μεταξύ της θεωρίας του Λοκ και του Χέγκελ με τις θεωρίες του ωφελιμισμού. Ο ωφελιμισμός αντιμετωπίζεται εδώ κριτικά, με την έννοια ότι δεν φαίνεται να μπορεί να υποστηριχθεί με ασφαλή εμπειρικά δεδομένα (δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια ποιες πολιτικές επιλογές στήριξης πνευματικών δικαιωμάτων εξασφαλίζουν τη μεγιστοποίηση του κοινού καλού). Παράδειγμα, δεν ξέρουμε τον ακριβή αριθμό των ετών προστασίας ενός έργου με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να εξασφαλισθεί το κατάλληλο κίνητρο δημιουργίας του. Το ίδιο ισχύει και για την προστασία με διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Δεν ξέρουμε ποια ακριβώς επίπτωση θα είχε ως προς την παραγωγή η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου προστασίας των εφευρέσεων ή των έργων λόγου και τέχνης. Ούτε ποια θα ήταν η επίδραση σε δημιουργούς και καλλιτέχνες και εφευρέτες. (Και) για τον λόγο αυτό έλλειψη ασφαλών δεδομένων) εμείς προτείνουμε τη δεοντολογική ηθική θεωρία ως την πιο κατάλληλη για θεμέλιο της διανοητικής ιδιοκτησίας. Η θεωρία των κινήτρων δεν απορρίπτεται, απλά προτάσσεται η θεωρία των δικαιωμάτων αυτών ως στηριζόμενα στη δεοντολογική ηθική θεωρία. Στα συμπεράσματα, παραθέτουμε συνοπτικά τα παραπάνω, χωρίς βέβαια να υποστηρίζουμε ότι η ωφελιμιστική θεωρία δεν έχει θέση μέσα στην διανοητική ιδιοκτησία.

Κεφάλαιο 6. Υπερασπίζοντας τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Kαθώς είναι σαφές ότι στις ΗΠΑ, τουλάχιστον, έχει επικρατήσει η θεωρία του ωφελιμισμού ως θεμέλιο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, εμείς τονίσαμε ήδη τα ερωτήματα που τίθενται από την επικράτησή της. Είναι απολύτως απαραίτητο να στηρίξουμε τα δικαιώματα αυτά σε μη ωφελιμιστικά κριτήρια. Στο παρόν κεφάλαιο αναλύουμε βαθύτερα τη θεωρία του Λοκ, με αναφορές επίσης και σε θέσεις που προέρχονται από τον χώρο της χριστιανικής κοινωνικής θεωρίας σχετικά με την ατομική ιδιοκτησία. Παράλληλα με τον Λοκ, αναφέρουμε και σύγχρονους ερευνητές όπως τον Himma, τον Kimppa, τον Shriffin, οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με τη θεωρία του Λοκ και την πιθανή εφαρμογή της σε σχέση με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Αντικρούουμε κάποια από τα κύρια επιχειρήματα κατά της θεωρίας του Λοκ (όπως για παράδειγμα, ότι ο Λοκ στηρίζει έναν ατομισμό που θεμελιώνεται στην κατοχή-«possessive individualism»-, ότι αντιλαμβάνεται το άτομο ως τον ‘κύριο’ του (ιδίου αυτού) προσώπου και των ικανοτήτων του, που δεν οφείλει τίποτε στην κοινωνία για τις ικανότητες αυτές, με αποτέλεσμα να δίδεται υπερβολική προσοχή στο άτομο και όχι στις ανάγκες της κοινότητας ή το κοινό καλό). Άλλοι (όπως ο Craig) στηρίζουν ότι κάθε έργο πρέπει να «ανήκει» σε όλους. Εμείς διαφωνούμε με αυτή τη άποψη της «συλλογικής ιδιοκτησίας» των έργων του ανθρωπίνου πνεύματος, αλλά και με τη θέση ότι όταν το κοινό διαβάζει, για παράδειγμα, ένα βιβλίο, τότε του δίνει συλλογικά και ένα νόημα (ανεξάρτητο από το νόημα που επεδίωκε να εκφράσει ο δημιουργός του). Υπό 2, περιγράφουμε θέσεις της χριστιανικής καθολικής θεωρίας περί του δικαιώματος ιδιοκτησίας, κυρίως εκεί που γίνεται λόγος για τη δημιουργικότητα των πολιτών. Υπό 3, αντικρούουμε το επιχείρημα ότι κάθε πνευματικό έργο όταν προστατεύεται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποκλείεται εντελώς από τη δημόσια πρόσβαση. Άλλωστε, ο πλήρης έλεγχος της πληροφορίας είναι αδύνατος-δεν είναι σαν ένα κτήμα, που μπορεί να το φράξει κανείς έτσι ώστε να μη μπαίνει κανείς άλλος μέσα. Αλλά και το πιο αυστηρό σύστημα τεχνολογικής επιβολής της προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων και πάλι, δεν μπορεί να αποτρέψει εντελώς την πειρατεία. Τα έργα, ακόμη κι όταν προστατεύονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, συμβάλουν θετικά στη διάχυση της γνώσης και την ανάπτυξη του πολιτισμού. Δίνουν κίνητρο για άλλα, νέα έργα και υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα των ανθρώπων, ακόμη και κατά τον χρόνο που διαρκεί σε αυτά το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας. Έτσι, το κοινό κτήμα δεν θίγεται αναγκαστικά, επειδή τα έργα προστατεύονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Στο κεφάλαιο 7, που είναι ο Επίλογός μας, παραθέτουμε τα κύρια επιχειρήματά μας υπέρ της θεωρίας των φυσικών δικαιωμάτων ως θεμέλιο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και της ανάγκης επικράτησής της έναντι της οικονομικής θεωρίας. Παρατηρούμε ότι ο Ευρωπαίος νομοθέτης ακολουθεί το αμερικανικό σύστημα στην πράξη. Εάν ‘αφαιρέσουμε’ το οικονομικό επιχείρημα (θεωρία κινήτρων δημιουργίας κ.λπ.), ως θεμέλιο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η στήριξή τους ως δικαιώματα λόγω φυσικού δικαίου, λόγω της εργασίας του δημιουργού, λόγω της δικαιοσύνης, παραμένει. Ενώ εάν κάνουμε το αντίθετο, απομείνουμε μόνο με το οικονομικό επιχείρημα (τελικός σκοπός η προώθηση του κοινού καλού), η δυνατότητα του δημιουργού να ελέγχει ο ίδιος το έργο του θα δίδει την εικόνα πως είναι μόνο ένα «αναγκαίο κακό». Η υπερβολική προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως κι εμείς την περιγράψαμε και την κατακρίναμε, πρέπει να αντιμετωπισθεί, καθώς οπωσδήποτε δεν οδηγεί στην ζητούμενη ισορροπία μεταξύ των δημιουργών και του συνόλου. Εμείς προτείνουμε αλλαγές για να επανέλθει αυτή η ισορροπία. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να οδηγηθούμε στην πλήρη κατάργηση των δικαιωμάτων αυτών, όπως προτείνεται, ή να δεχθούμε να περιορίζεται σημαντικά η δυνατότητα των δημιουργών να ελέγχουν τα έργα τους και να επωφελούνται από την εκμετάλλευσή τους. Τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας υποστηρίζουν την αυτονομία των δημιουργών και των εφευρετών, ενώ επίσης στηρίζουν την ενέργεια του ιδιωτικού συμφέροντος στη δημιουργία νέων έργων και εφευρέσεων τα οποία φυσικά, με τη σειρά τους στηρίζουν την οικονομία και το κοινό καλό.

Βιβλιοκρισίες

1. Κοτσίρης Λ., Αντεπιστέλλον Μέλος Ακαδημίας Αθηνών, Ομότιμος Καθηγητής, βιβλιοκρισία στο ΔιΜΜΕ.

2. Kenneth Einar Himma (2011). Richard Spinello and Maria Bottis: Understanding the Debate on the Legal Protection of Moral Intellectual Property Interests: Review Essay of A Defense of Intellectual Property Rights. In Ethics and Information Technology, September 2011, Volume 13, Issue 3, pp 283-288.

3. Pr. Richard Volkman, Assistant Professor of philosophy at Southern Connecticut State University and associate director of the Research Centre on Computing and Society:

«This book should change the contours of the intellectual property debate. Spinello and Bottis fully appreciate what the standard instrumentalist accounts of intellectual property cannot even acknowledge--that the lives and liberty of creators and artists are not the common property of society, and that it is intrinsically wrong to treat the efforts and projects of individuals as if they were unowned resources reaped as the fruit of the earth. Their work should help to reorient discussion of IP from an excessive concern with the economic and social consequences of competing policies back to the bedrock issues of basic respect for the integrity of our various particular lives and the labour that constitutes those lives. At the same time, they studiously avoid the unserious extremism that characterizes so much of the debate on every side, recognizing that respecting the lives and liberty of all sets real boundaries on the proper scope and stringency of IP claims, ruling out overzealous enforcement and radical repudiation alike».

4. Pr. Rafael Capurro, Professor of information management and information ethics at Stuttgart Media University Germany, Director of Steinbeis-Transfer-Institute Information Ethics (STI-IE) (since 2008) Founder and Director of the International Center for Information Ethics (ICIE):

«Since the rise of the Internet the question of intellectual property has been and still is one of the most controversial societal and ethical issues. The new global, interactive and bottom-up medium challenges moral, legal and economic structures not only in the music and film industry but also in the field of knowledge production, storage, distribution and access. The academic debate soon became and is still polarized between critics and defenders of IPR. The book by Richard Spinello & Maria Bottis "A Defense of Intellectual Property Rights" analyses in a critical and comprehensive manner some of the dogmas widely spread by the critics of IPR paying special attention to the differences between EU and European legal regimes. The authors explore the foundations of IP in Lockean philosophy, as a representative of a natural law approach, as well as in the theories of Fichte and Hegel based on deontological arguments. Both perspectives prevail in European law while American property law is widely based on utilitarian arguments. The authors argue in favour of Lockean and Hegelian foundations showing their relevance in the present debate as well as calling the attention to the link between these theories and the Catholic social doctrine. The book is an important contribution to this ongoing debate».

5. Richard A. Spinello and Maria Bottis defend the thesis that intellectual property rights are justified on non-economic grounds. The rationale for this moral justification is primarily inspired by the theory of John Locke. In the process of defending Locke, the authors confront the deconstructionist critique of intellectual property rights and remove the major barriers interfering with a proper understanding of authorial entitlement. The book also familiarizes the reader with the rich historical and legal tradition behind intellectual property protection.

6. Review by the IPKat

Διαθέσιμο το αρχείο σε .doc / Download .doc file

Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Παράθεση-σύγκριση των κύριων σημείων της ελληνικής νομοθεσίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων (όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την ενσωμάτωση της Οδηγίας για τα προσωπικά δεδομένα) και της αμερικανικής σχετικής νομοθεσίας προστασίας (γενικότερα) της ιδιωτικής ζωής (καθώς στις ΗΠΑ δεν υφίσταται νομοθέτημα αντίστοιχο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα προσωπικά δεδομένα).

Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Εκτενής μελέτη των νομικών ζητημάτων που προκύπτουν από τη δημοσίευση φωτογραφιών στον Τύπο και γενικά, με ειδικότερη περιγραφή της σχετικής προβληματικής από την πλευρά της προστασίας με βάση τον νόμο για τα προσωπικά δεδομένα. Λεπτομερής παράθεση της σχετικής ελληνικής νομολογίας και των αποφάσεων της Αρχής Προστασίας Δεδομένων. Συμπεράσματα από την ανάλυση της σύγκρουσης των ατομικών δικαιωμάτων προστασίας της προσωπικότητας με την ελευθερία έκφρασης/λόγου/Τύπου κ.λπ.

Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Eκτενής ανάλυση της αστικής ευθύνης του υπευθύνου επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων–συμβολή στην ερμηνεία του άρ. 23 Ν. 2472/1997, με πολλά παραδείγματα από αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων και από την ελληνική νομολογία.

Η Ερμηνεία αυτή, ως συλλογικό έργο ειδικών στην πνευματική ιδιοκτησία στην Ελλάδα, αποτελεί σταθμό για την εξέλιξη της πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα, καθώς είναι το πρώτο και μόνο έργο στο οποίο ερμηνεύεται κατ’ άρθρον ο νόμος 2121/1993 με τις τροποποιήσεις του. Συμβολή: Kατ’ άρθρον ερμηνεία των άρθρων του Ν. 2121/1993, 35 (ρυθμίσεις για τη ραδιοφωνική και την τηλεοπτική μετάδοση), 36 (αμοιβή για θεατρική παράσταση), 37 (εκτέλεση μουσικής σε κινηματογράφους), 38 (δικαιώματα φωτογράφων) και 39 (ακυρότητα αντίθετων συμφωνιών). Στην ερμηνεία περιλαμβάνεται εκτεταμένη βιβλιογραφία για κάθε ερμηνευόμενο άρθρο του Ν. 2121/1993, περιεχόμενα για κάθε άρθρο και εκτενή ανάλυση.
Σχετικός σύνδεσμος: Συμμετοχή στο Πνευματική Ιδιοκτησία-Ερμηνεία

Ανάλυση του νόμου για τα προσωπικά δεδομένα, ειδικά σε σχέση με το ιατρικό απόρρητο και τα ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία. Παρουσίαση υποθέσεων «κλοπής ιατρικής ταυτότητας» σε σχέση με τον νόμο για τα προσωπικά δεδομένα.

Διαθέσιμο το αρχείο σε .pdf / Download .pdf file

Η νομοθετική ρύθμιση της δωρεάς σπέρματος για τεχνητή γονιμοποίηση στις ΗΠΑ, σε χώρες της Ευρώπης και σε άλλες χώρες (και στην Ελλάδα). Παρουσίαση των βασικών επιχειρημάτων υπέρ της ανώνυμης ή της επώνυμης δωρεάς σπέρματος. Τα δεδομένα του δότη αποτελούν δικά του, προσωπικά δεδομένα, στα οποία δεν έχει κατά κανόνα πρόσβαση το παιδί που γεννάται μετά από την τεχνητή γονιμοποίηση. Από την άλλη μεριά, ο χρόνος δείχνει ότι οι έννομες τάξεις τάσσονται σταδιακά υπέρ της επώνυμης δωρεάς σπέρματος. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισλανδίας, εφαρμόζοντας την Οδηγία για τα προσωπικά δεδομένα, έχει υποστηρίξει ότι τα γενετικά δεδομένα του πατέρα είναι και προσωπικά δεδομένα του ίδιου του παιδιού, οπότε έχει νόμιμη πρόσβαση σε αυτά. Σκέψεις σχετικά με τη νομοθεσία προσωπικών δεδομένων όπως μπορεί να εφαρμοστεί στη δωρεά σπέρματος για τεχνητή γονιμοποίηση.