Συνεργασίες
Δημοσιεύσεις
Computers and Society (ACM Press, New York)
Ethics and Information Technology
European Journal of Health Law
Ifcai Journal of Heathcare Law
International Review of Information Ethics (Publication of the International Center for Information Ethics – Stuttgart, Germany)
Journal of Information, Communication, and Ethics in Society (Troubadour/Emerald Publishing, UK), 2004
American International Journal of Contemporary Research http://www.aijcrnet.com/
Procedia-Social and Behavioral Sciences http://www.sciencedirect.com/science/journal/18770428
Δικαιώματα του Ανθρώπου (Human Rights), (in Greek)
Εφαρμογές Αστικού Δικαίου (Applications of Ciivl Law) in Greek
Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (ΔιΜΜΕ, in Greek)
Κριτική Επιθεώρηση Νομικής Θεωρίας και Πράξης (KritE, in Greek)
Σύγχρονη Εκπαίδευση (Modern Education, in Greek)
Iόνιος Επιθεώρηση του Δικαίου (Ionian Law Review, in Greek)
Νομική Επιθεώρηση Αθηνών (Athens Law Review, in Greek)
Τεκμήριον (DALS Review, in Greek)
DIGESTA (in Greek)
Λυσίας (Lysias, in Greek, Cypriot Law Journal) (in Greek)
Ποινική Δικαιοσύνη (Criminal Justice, in Greek) (in Greek)
Edward Elgar Publishing
Ronald Sadler editions-Palgrave Macmillan
The IFCAI University Press
Jones and Bartlett publishers
Martinus Nijhoff publishers
Tepis publishing house
Brylant
Νομική Βιβλιοθήκη (Nomiki Vivliothiki, Greece)
Α. Σάκκουλας (Ant. Sakkoulas, Greece)
University of Macedonia Press
Papazissi Publishers
Paschalidis Press
Εκδόσεις Οσελότος
Bioinformatics Law: Legal Issues for Computational Biology in the Post-Genome Era (edited by Jorge L. Contreras and A. James Cuticchia). Chicago, IL: ABA (American Bar Association) Publishers, 2013.
Internet Security: Hacking, Counterhacking, and Society (edited by Kenneth E. Himma). Boston, MA: Jones and Bartlett, 2007.
The (Wiley) Handbook of Information and Computer Ethics (edited by Herman Tavani and Kenneth Himma). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons, 2008.
Ethics and Emerging Technologies, (edited by Ronald Sandler). Palgrave Macmllan 2013,
International Encyclopedia of Laws, Tort law Hellas, Kluwer Law International 2003, p. 364
2023 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1988
Άρθρα και μελέτες-συμμετοχές σε συλλογικά έργα, εκθέσεις κ.ά. / Articles, studies, reports e.tc.
Το άρθρο αυτό αναφέρεται στο δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής σε σχέση με το δικαίωμα του ασθενούς στην πληροφορία και στην άμβλωση. (Είναι εμφανής εδώ η σχέση του συνταγματικού δικαίου με το δίκαιο της πληροφορίας). Ο νόμος ν. 2619/1998 συνδέει το δικαίωμα του ασθενή στην πληροφορία με το δικαίωμα ιδιωτικής ζωής (right to privacy). Επίσης έχει υποστηριχθεί ότι το δικαίωμα της άμβλωσης πρέπει να στηρίζεται στο δικαίωμα ιδιωτικής ζωής. Στο άρθρο εξηγείται γιατί η αμυντική προστασία που παρέχει το συνταγματικό δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής δεν μπορεί να ικανοποιήσει τα συμφέροντα των πολιτών, όταν θίγονται τα δικαιώματα στην πληροφορία ή στην άμβλωση. Υποστηρίζω ότι τα δικαιώματα αυτά δεν πρέπει να πηγάζουν από το δικαίωμα ιδιωτικής ζωής, αλλά από το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας (Σ αρ. 5). Η κατασκευή του δικαιώματος κατά τον τρόπο αυτό θα ελευθέρωνε τον νομοθέτη στη θέσπιση σειράς κανόνων προστασίας του δικαιώματος, η οποία δεν θα ήταν δυνατή, όσο το δικαίωμα γίνεται αντιληπτό μόνο σαν αμυντικό. Εναλλακτικά, αλλά όχι ιδανικά, το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής θα πρέπει να διαμορφωθεί όχι μόνο σε αμυντικό, αλλά σε ενεργητικό, θετικό, επιθετικό δικαίωμα, προκειμένου να προστατευθούν τα έννομα συμφέροντα των ασθενών-πολιτών. Τέλος, γίνεται εκτενής αναφορά στα θέματα προσβολής της συνταγματικής αρχής της ισότητας (σε βάρος των γυναικών), λόγω της αμυντικής φύσης του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή.
Το άρθρο συμπεριλαμβάνεται στην ελληνική νομική βιβλιογραφία που παρατίθεται στην ιστοσελίδα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, www.iatronomiki.gr
Το άρθρο αυτό έχει σχέση με την αρχή του απορρήτου της πληροφορίας, της πληροφοριακής αυτοδιάθεσης, της αρχής της ωφελιμότητας και του ‘δικαιώματος’ της γνώσης’ (πληροφορίας). Έναυσμα για τη συγγραφή του αποτέλεσε άρθρο, στην ίδια Επιθεώρηση, τη European Journal of Health Law, του Καθηγητή στη Νομική Σχολή του Εδιμβούργου Graeme Laurie. Στο άρθρο εκείνο, το οποίο είχε τίτλο ‘Ιn Defense of Ignorance: The Right not to Know’, ο Laurie είχε υποστηρίξει ότι υπάρχει ένα δικαίωμα πληροφοριακής ιδιωτικότητας, που αφορά τον ‘χώρο’ του κάθε ανθρώπου (‘spatial privacy’), με την έννοια ότι δεν δικαιούται κανείς να μεταδώσει πληροφορίες σε ένα πρόσωπο, όταν πρόκειται με αυτή την πράξη να παραβιαστεί αυτός ο ‘χώρος’ (‘informational privacy’). Ο Laurie συνδέει την ιδιωτικότητα αυτή με το δικαίωμα να μη γνωρίζει κανείς πληροφορίες: η μη μετάδοση της πληροφορίας συμπίπτει με την άσκηση από το πρόσωπο που δεν ενημερώθηκε του δικαιώματος που έχει να μη γνωρίζει τις πληροφορίες αυτές. H κατασκευή αυτή θα σήμαινε, κατά το παράδειγμα του Laurie, ότι ο ιατρός που γνωρίζει ότι η ασθενής του έχει κάποιο γονίδιο που προκαλεί καρκίνο του μαστού, δικαιούται να μην ενημερώσει τις αδελφές της ότι μπορεί να το έχουν και εκείνες, ώστε να μη μπορούν να λάβουν ενημερωμένες αποφάσεις με βάση αυτή την πληροφορία (την απόφαση της άμβλωσης, της μαστεκτομής κλπ). Με το παρόν άρθρο υποστηρίζεται, σχολιάζοντας κριτικά τον Laurie, ότι:
α. δεν υπάρχει αυτή η ‘spatial privacy’, η ‘ιδιωτικότητα του χώρου’ των ατόμων
β. αν κάτι εμποδίζει τη μετάδοση της πληροφορίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό είναι το απόρρητο της ιατρικής σχέσης
γ. δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι αδελφές, στο παράδειγμα του Laurie, άσκησαν οι ίδιες το δικαίωμά τους να μη γνωρίζουν αυτή την πληροφορία μόνο και μόνο επειδή ο ιατρός αποφάσισε από μόνος του να μην προχωρήσει στη μετάδοση της πληροφορίας
δ. η μοναδική νομική βάση που θα μπορούσε να επιτρέψει στον ιατρό να παραβιάσει το ιατρικό απόρρητο θα ήταν το καθήκον του να προφυλάξει τις αδελφές από κίνδυνο ζωής (duty to warn). Αυτή η νομική λύση έχει εφαρμοστεί σε συγκεκριμένες δικαστικές αποφάσεις του αγγλοσαξονικού δικαίου (η πιο κλασική από αυτές είναι η γνωστή, και διαρκώς αναφερόμενη στα βιβλία, άρθρα κ.λπ. του Δικαίου της Πληροφορίας, Tarashoff v. Regents of the University of California).
Η συζήτηση αυτή (Bottis/Laurie) αναφέρθηκε στη βιβλιογραφία ως debate (Gibbar R., The status of the family in law and bioethics, 2005, σελ. 151), ενώ αργότερα, ο Laurie άλλαξε γνώμη για τη δική του θέση (ότι υφίσταται δικαίωμα στη μη λήψη γενετικής πληροφορίας) και προτίμησε να κάνει λόγο για «συμφέρον» στη μη λήψη της πληροφορίας (βλ. παραπομπή στον Gibbar, σ., 151). Το άρθρο επιλέχθηκε για τη βιβλιογραφία του MscMed (Bioethics & Health Law) Information Handbook, Steve Bikom Centre for Bioethics, Faculty of Health Sciences, School of Clinical Medicine, University of the Witwaterstrand, South Africa, βλ. web.wits.ac.za/NR/rdonlyres/612F4A56-4884-48F2-BB7D EA41C6F41682/0/MScMedBio2008.pdf